Menu
“Balance is not something you find, it’s something you create.” – Jana Kingsford
Dit artikel heb ik geschreven voor voerwijzer. Maar het leek mij zeer nuttig om het ook met jullie te delen. Dus bij deze!
Als liefdevolle huisdiereigenaar wil je niets liever dan dat je hond of kat gezond, gelukkig en vitaal is. Een van de belangrijkste manieren om dit te bereiken, is door hen te voorzien van voeding die compleet en in balans is. Maar wat betekent dat precies, en waarom is het zo cruciaal voor de gezondheid van je huisdier?
Wanneer we het hebben over een “complete” voeding, bedoelen we dat het dieet alle essentiële voedingsstoffen bevat die een hond of kat nodig heeft om te overleven.
Essentiële voedingsstoffen zijn stoffen die het lichaam van een dier nodig heeft om goed te functioneren, maar die het lichaam niet zelf kan aanmaken. Deze voedingsstoffen moeten dus via de voeding worden verkregen. Ze zijn cruciaal voor de groei, ontwikkeling, onderhoud en gezondheid van het dier.
Dit omvat macronutriënten zoals eiwitten, vetten en koolhydraten, maar ook micronutriënten zoals vitaminen, mineralen en aminozuren.
“Gebalanceerd” betekent dat deze voedingsstoffen in de juiste verhoudingen aanwezig zijn, zodat het lichaam van je huisdier ze effectief kan gebruiken.
De juiste verhouding is belangrijk omdat voedingsstoffen elkaar kunnen beïnvloeden in hoe ze worden opgenomen en gebruikt door het lichaam. Onjuiste verhoudingen kunnen leiden tot gezondheidsproblemen, zelfs als de absolute hoeveelheden van de voedingsstoffen binnen de aanbevolen normen vallen.
Zo is de verhouding tussen calcium en fosfor is essentieel voor een gezonde botontwikkeling. Een overschot aan fosfor ten opzichte van calcium kan leiden tot botontkalking en zwakke botten, terwijl een teveel aan calcium kan resulteren in onregelmatige botgroei, vooral bij jonge dieren. De ideale calcium-fosforverhouding voor de meeste honden en katten ligt tussen 1:1 en 2:1.
Een ander voorbeeld is de verhouding tussen zink en koper. Zink en koper beïnvloeden elkaar sterk in de absorptie. Te veel zink kan de opname van koper verminderen, wat kan leiden tot kopertekort. Dit tekort kan bloedarmoede en huidproblemen veroorzaken. Omgekeerd kan een overschot aan koper de zinkopname verminderen, wat leidt tot problemen zoals verminderde immuunfunctie en huidproblemen.
De minimum- en maximumnormen voor voedingsstoffen in honden- en kattenvoeding zijn vastgesteld door organisaties zoals de Association of American Feed Control Officials (AAFCO) en de European Pet Food Industry Federation (FEDIAF). Deze normen zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek naar de voedingsbehoeften van honden en katten in verschillende levensfasen, zoals groei, volwassenheid en dracht.
Minimumwaarden: Dit zijn de laagste hoeveelheden van een voedingsstof die nodig zijn om tekorten en gerelateerde gezondheidsproblemen te voorkomen.
Maximumwaarden: Dit zijn de hoogste hoeveelheden die veilig zijn voor consumptie, om toxiciteit en overdosering te voorkomen.
Hieronder volgt een lijst met de voedingsstoffen die op dit moment als essentieel worden gezien voor honden en katten en waarvoor minimum en/of maximum hoeveelheden zijn vastgesteld.
Essentiële Voedingsstoffen voor Honden volgens FEDIAF:
1. Eiwitten en Aminozuren
– Ruw eiwit
– Essentiële aminozuren zoals:
– Arginine
– Histidine
– Isoleucine
– Leucine
– Lysine
– Methionine + Cystine
– Fenylalanine + Tyrosine
– Threonine
– Tryptofaan
– Valine
2. Vetten en Essentiële Vetzuren
– Ruw vet
– Essentiële vetzuren:
– Linolzuur (Omega-6)
– Alfa-linoleenzuur (Omega-3)
– EPA/DHA (eicosapentaeenzuur en docosahexaeenzuur)
3. Mineralen
– Calcium
– Fosfor
– Magnesium
– Natrium
– Kalium
– Chloride
– IJzer
– Koper
– Zink
– Jodium
– Selenium
– Mangaan
4. Vitaminen
– Vitamine A
– Vitamine D
– Vitamine E
– Vitamine K
– Thiamine (Vitamine B1)
– Riboflavine (Vitamine B2)
– Pantotheenzuur (Vitamine B5)
– Niacine (Vitamine B3)
– Pyridoxine (Vitamine B6)
– Foliumzuur
– Biotine
– Vitamine B12 (Cobalamine)
– Choline
Essentiële Voedingsstoffen voor Katten volgens FEDIAF:
1. Eiwitten en Aminozuren=
– Ruw eiwit
– Essentiële aminozuren zoals:
– Arginine
– Histidine
– Isoleucine
– Leucine
– Lysine
– Methionine + Cystine
– Taurine (essentieel voor katten)
– Fenylalanine + Tyrosine
– Threonine
– Tryptofaan
– Valine
2. Vetten en Essentiële Vetzuren
– Ruw vet
– Essentiële vetzuren:
– Linolzuur (Omega-6)
– Arachidonzuur (essentieel voor katten, Omega-6)
– Alfa-linoleenzuur (Omega-3)
– EPA/DHA (eicosapentaeenzuur en docosahexaeenzuur)
3. Mineralen
– Calcium
– Fosfor
– Magnesium
– Natrium
– Kalium
– Chloride
– IJzer
– Koper
– Zink
– Jodium
– Selenium
– Mangaan
4. Vitaminen
– Vitamine A (katten kunnen bètacaroteen niet omzetten in vitamine A)
– Vitamine D
– Vitamine E
– Vitamine K
– Thiamine (Vitamine B1)
– Riboflavine (Vitamine B2)
– Pantotheenzuur (Vitamine B5)
– Niacine (Vitamine B3, katten hebben een hogere behoefte aan niacine dan honden)
– Pyridoxine (Vitamine B6)
– Foliumzuur
– Biotine
– Vitamine B12 (Cobalamine)
– Choline
Hoewel de FEDIAF- en AAFCO-richtlijnen niet zonder kritiek zijn, vormen ze een cruciale basis voor de gezondheid en het welzijn van huisdieren. Deze richtlijnen stellen minimumvereisten vast voor de essentiële voedingsstoffen die honden en katten nodig hebben om gezond te blijven. Als een voeding niet aan deze minimale richtlijnen voldoet, kan dat leiden tot ernstige gezondheidsproblemen.
Hoewel het belangrijk is om de richtlijnen kritisch te evalueren en aan te passen aan de specifieke behoeften van individuele dieren, bieden de FEDIAF- en AAFCO-richtlijnen een noodzakelijke basis. Zonder naleving van deze normen lopen huisdieren het risico op ernstige gezondheidsproblemen door voedingstekorten of -onbalansen.
Een voeding die onvoldoende essentiële voedingsstoffen bevat, kan leiden tot tekorten die schadelijk zijn voor de gezondheid. Bijvoorbeeld:
– Calciumtekort kan leiden tot zwakke botten, botbreuken, en groeiproblemen, vooral bij jonge dieren.
– Taurinetekort bij katten kan hartproblemen zoals dilaterende cardiomyopathie veroorzaken, evenals blindheid.
– Vitamine A-tekort kan leiden tot huidproblemen, slechte vachtconditie, en oogproblemen, zoals nachtblindheid.
Een van de meest verontrustende aspecten van voedingsgebreken is dat ze vaak pas na lange tijd merkbaar worden. In de tussentijd kan je huisdier echter al ongemerkt lijden. Zo kunnen milde symptomen zoals lusteloosheid of doffe vacht gemakkelijk over het hoofd worden gezien of worden toegeschreven aan andere oorzaken.
Dit betekent dat je huisdier maanden of zelfs jaren een tekort kan hebben, zonder dat je het doorhebt. Wanneer de symptomen eindelijk zichtbaar worden, kan de schade al onomkeerbaar zijn. Dit benadrukt het belang van preventie door vanaf het begin een compleet en gebalanceerd dieet te geven.
Aan de andere kant kan een overmaat aan bepaalde voedingsstoffen ook schadelijk zijn:
– Overmatige inname van vitamine D kan leiden tot hypercalciëmie, wat nierbeschadiging en botverkalking veroorzaakt.
– Te veel calcium kan leiden tot skeletafwijkingen, vooral bij jonge, groeiende honden van grote rassen.
– Een overschot aan fosfor in de voeding kan nierproblemen verergeren, vooral bij oudere dieren.
En zoals hierboven al aangegeven is ook de verhouding tussen de verschillende voedingsstoffen van belang. Onjuiste verhoudingen kunnen leiden tot gezondheidsproblemen, zelfs als de absolute hoeveelheden van de voedingsstoffen binnen de aanbevolen normen vallen.
Kortom, een voeding die niet voldoet aan de aanbevolen normen kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid van honden en katten, zowel door tekorten als door een teveel aan bepaalde voedingsstoffen. Daarom is het essentieel om ervoor te zorgen dat het dieet van een huisdier volledig en in balans is.
Er zijn complete en niet complete voedingen verkrijgbaar. Officieel moet een fabrikant dit op de verpakking aangeven. Helaas is dit niet altijd zo duidelijk. Vooral bij de verse voedingen zie ik dit regelmatig.
Niet complete verse voedingen bevatten vaak alleen vlees, organen en botten. Maar er zijn ook incomplete merken die wel wat groenten en supplementen bevatten.
Deze niet complete voedingen moeten worden aangevuld met andere voedingsmiddelen om ze compleet te maken. Het roteren tussen verschillende eiwitten (diersoorten) is belangrijk maar dat op zichzelf is niet genoeg om het een complete voeding te maken!
Het probleem is dat je vaak niet weet wat er precies aan nutriënten in de voeding zit en wat je precies moet aanvullen. Daarnaast hebben veel honden en katten eigenaren niet de kennis en kunde in huis om zo’n voeding op een verantwoorde manier aan te vullen.
Afgelopen jaren heb ik met meerdere producenten van deze voedingen contact gehad om te vragen wat er precies in hun voedingen zit zodat ik deze verantwoord kan aanvullen voor mijn patiënten. Tot nu toe is er nog geen enkele producent geweest die mij die gegevens heeft willen geven.
Wil je geen risico nemen? Kies dan voor een goede complete en gebalanceerde commerciële verse voeding.
Steeds meer huisdiereigenaren kiezen ervoor om zelf voeding voor hun honden en katten samen te stellen. Dit kan voortkomen uit een verlangen naar controle over de ingrediënten, het vermijden van kunstmatige toevoegingen, of een wens om de gezondheid van hun huisdieren te optimaliseren. Hoewel deze aanpak veel voordelen kan bieden, brengt het ook risico’s met zich mee.
Het internet biedt een overvloed aan recepten, maar niet alle zijn even geschikt om te voldoen aan de voedingsbehoeften van huisdieren. En ook standaard verhoudingen zoals de 80:10:10-regel leiden niet altijd tot een volledige en gebalanceerde voeding.
Het internet is een rijke bron van informatie en recepten voor zelfgemaakte huisdierenvoeding. Helaas is niet elk recept even goed. Veel recepten missen de nodige balans of essentiële voedingsstoffen, wat kan leiden tot gezondheidsproblemen bij huisdieren op de lange termijn. Om te bepalen of een recept goed is, moet je op verschillende factoren letten:
– Bron van het Recept: Een goed recept is afkomstig van een betrouwbare bron, zoals een veterinaire nutritionist of een wetenschappelijk onderbouwd platform. Vermijd recepten van informele blogs of sociale media-accounts zonder wetenschappelijke achtergrond of verwijzing naar veterinaire expertise.
– Compleetheid van de Ingrediënten: Een goed recept bevat een verscheidenheid aan ingrediënten die samen alle essentiële voedingsstoffen leveren. Het moet expliciet zijn aangeven welke vitamines en mineralen zijn opgenomen, en welke supplementen eventueel nodig zijn om een volledig en gebalanceerd dieet te garanderen. Ingrediënten moeten specifiek worden aangegeven en in een meetbare hoeveelheid. Een soeplepel olie is niet specifiek genoeg, 10 ml koudgeperste lijnzaadolie wel. Drie ons rundergehakt is niet specifiek genoeg, drie ons rundergehakt met een vetpercentage van 3-5% is al beter.
– Aanpassingen voor Specifieke Behoeften: Een goed recept moet minimaal gericht zijn op een diersoort, gewicht, activiteitsniveau, leeftijd en eventuele gezondheidsproblemen. Een recept dat gemaakt is voor een volwassen hond van 10 kg is absoluut niet geschikt voor een pup van 10 kg die nog moet groeien naar 25 kg.
De caloriebehoefte van dieren is niet lineair. Wat betekend dat je een recept voor een hond van 10 kg niet simpel weg drie keer kan geven aan een hond van 30 kg.
Waarom Standaard Verhoudingen Zoals 80:10:10 Onvoldoende Zijn
Een van de meest voorkomende ratio’s die online worden gepromoot voor rauwe diëten is de 80:10:10-regel. Dit verwijst naar een voedingsverhouding van 80% vlees, 10% bot, en 10% orgaanvlees. Hoewel deze verhouding aantrekkelijk lijkt door zijn eenvoud, leidt deze niet tot een volledige en gebalanceerde voeding voor honden en katten. Hier zijn enkele redenen waarom:
– Gebrek aan Essentiële Voedingsstoffen: De 80:10:10-verhouding voorziet niet in de juiste hoeveelheden van alle essentiële voedingsstoffen. Bijvoorbeeld, deze verhouding bevat vaak onvoldoende calcium, vooral als het botgehalte te laag is. Daarnaast kan het ontbreken van groenten, fruit, en andere voedingsbronnen leiden tot een tekort aan vezels, vitamines (zoals vitamine E en D), en mineralen (zoals jodium en zink).
– Onjuiste Calcium-Fosfor Verhouding: Een gezond dieet voor honden en katten vereist een uitgebalanceerde calcium-fosforverhouding. De 80:10:10-ratio kan deze balans verstoren, vooral als de hoeveelheid bot niet goed wordt afgemeten. Een te hoog fosforgehalte ten opzichte van calcium kan leiden tot botproblemen en andere gezondheidskwesties.
– Onvoldoende Aanpassingen voor Verschillende Levensfasen: Honden en katten hebben verschillende voedingsbehoeften afhankelijk van hun leeftijd, activiteitenniveau, en gezondheidstoestand. De 80:10:10-ratio houdt geen rekening met deze variaties en kan leiden tot voedingstekorten, vooral bij opgroeiende pups en kittens, drachtige of zogende dieren, en senioren.
Sutter et al. (2015) ontdekten dat honden die werden gevoed met een rauw dieet volgens de 80:10:10-regel tekorten ontwikkelden aan vitamine D en E, evenals aan andere essentiële micronutriënten (Sutter, R. et al., “Nutritional Deficiencies in Dogs Fed with Raw Diets Following 80:10:10 Ratio,” *Veterinary Nutrition Journal*, 2015). Dit toont aan dat dergelijke eenvoudige verhoudingen niet voldoen aan de complexe voedingsbehoeften van huisdieren.
Gezien de complexiteit van het samenstellen van een volledig en gebalanceerd dieet, wordt het sterk aangeraden om een veterinaire nutritionist te raadplegen wanneer eigenaren besluiten zelfgemaakte voeding te bereiden. Een veterinaire nutritionist kan helpen bij het evalueren van recepten, het berekenen van de juiste hoeveelheden van elke voedingsstof, en het identificeren van eventuele tekorten of overschotten. Ze kunnen ook helpen bij het aanpassen van het dieet op basis van de specifieke behoeften van het huisdier, zoals leeftijd, ras, gezondheidsproblemen, en activiteitenniveau.
Hoewel de FEDIAF-normen een belangrijke basis bieden voor diervoeding, kunnen veterinaire nutritionisten verder gaan dan deze richtlijnen om op maat gemaakte voedingsschema’s te creëren die zijn afgestemd op de unieke behoeften van elk huisdier. Door individuele gezondheidsbehoeften, de kwaliteit van ingrediënten, preventieve benaderingen en ras-specifieke behoeften in overweging te nemen, kunnen deze specialisten bijdragen aan een verbeterde gezondheid en welzijn van huisdieren. De aanvullende expertise van veterinaire nutritionisten kan cruciaal zijn voor het bereiken van optimale resultaten die verder gaan dan de standaard voedingsnormen.
Zo kan jouw hond bijvoorbeeld een verhoogde behoefte hebben aan omega-3 vanwege een gewrichtsaandoening, of heeft jouw kat minder fosfaat nodig dat FEDIAF aangeeft omdat de nierwaarden afgelopen jaar wat omhoog zijn gegaan.
Veterinaire nutritionisten houden zich niet alleen bezig met essentiële voedingsstoffen, zoals eiwitten, vitamines en mineralen, maar kijken ook naar niet-essentiële voedingsstoffen die een positieve invloed kunnen hebben op de gezondheid van huisdieren. Hoewel deze stoffen niet strikt noodzakelijk zijn voor overleving, kunnen ze wel bijdragen aan een betere gezondheid, preventie van ziekten, en een verbeterde levenskwaliteit.
Het opnemen van niet-essentiële voedingsstoffen in het dieet kan helpen bij het ondersteunen van specifieke gezondheidsbehoeften, het bevorderen van een optimale lichaamsfunctie, en het voorkomen van chronische aandoeningen. Door verder te kijken dan alleen de minimale vereisten, kunnen veterinaire nutritionisten een meer holistische benadering bieden die het welzijn van het huisdier bevordert.
Antioxidanten, zoals vitamine E en polyfenolen, zijn niet strikt essentieel, maar ze spelen een belangrijke rol bij het bestrijden van vrije radicalen en het verminderen van oxidatieve stress. Dit kan helpen bij het voorkomen van chronische ziekten zoals kanker en hartziekten. Een voeding rijk aan antioxidanten kan de gezondheid van huisdieren op lange termijn ondersteunen, vooral bij oudere dieren.
Prebiotica en probiotica zijn niet-essentiële voedingsstoffen die de darmgezondheid kunnen verbeteren. Ze bevorderen een gezonde balans van darmbacteriën, wat essentieel is voor een goede spijsvertering, een sterk immuunsysteem, en zelfs een beter humeur. Hoewel huisdieren zonder prebiotica en probiotica kunnen overleven, kan hun algehele gezondheid aanzienlijk verbeteren door deze in hun dieet op te nemen.
Veterinaire nutritionisten passen vaak een holistische benadering toe die niet alleen gericht is op het behandelen van bestaande aandoeningen, maar ook op het voorkomen van ziekten en het bevorderen van algehele gezondheid. Dit omvat het integreren van functionele voedingsstoffen en het optimaliseren van de dieetbalans om de algehele gezondheid te ondersteunen.
Het verstrekken van een compleet en in balans zijnde voeding is een van de belangrijkste stappen die je kunt nemen om de gezondheid en het welzijn van je hond of kat te waarborgen. Het volgen van de wetenschappelijk vastgestelde normen voor voedingsstoffen is een goede basis, maar houd er rekening mee dat elk dier uniek is. Regelmatige consulten met een dierenarts, bij voorkeur met expertise in voeding, kunnen ervoor zorgen dat je huisdier de best mogelijke voeding krijgt, aangepast aan zijn of haar specifieke behoeften. Vergeet niet dat preventie altijd beter is dan genezen!
