Het vergeten maar belangrijke “orgaan”.

All disease begins in the gut. 
— Hippocrates

Wat als ik jou vertel dat er een “orgaan” in het lichaam zit dat meer cellen bevat dan alle cellen van de rest van het lichaam bij elkaar en het heeft ook meer genen dan de rest van het lichaam bij elkaar. 

“Dan zal dat wel een heel belangrijk orgaan zijn” hoor ik jou zeggen. En dat is ook zo! Het heeft invloed op ontzettend veel processen in het lichaam. Zo heeft het onder andere invloed op de huid en op de hersenen. 

Al enig idee waar ik het over heb? 

Ik heb uiteraard niet voor niets het woord “orgaan” tussen aanhalingstekens gezet….

Ik heb het hier over het microbioom. Dat is officieel geen orgaan natuurlijk maar er zijn wel steeds meer onderzoekers die aangeven dat het net zo belangrijk is als de organen. 

Wat is het microbioom 

Het microbioom is de verzameling van de levende organismen in de darmen. Dit zijn de bacteriën, schimmels, protozoen en virussen die in de darmen leven. Deze micro-organismen horen daar te leven en zij spelen een belangrijke rol bij de algehele gezondheid. 

Er wonen duizenden verschillende soorten micro-organismen in de darmen. In de verschillende delen van het maagdarmkanaal wonen verschillende organismen. Het microbioom van de dunne darm is dus anders dan het microbioom van de dikke darm. 

Wist je dat het microbioom uniek is? Ieder dier en ieder mens heeft een uniek microbioom. 

Wat zijn de functies van het microbioom? 

Het microbioom heeft veel verschillende functies. De kans is groot dat er nog meer functies zijn die simpelweg nog niet zijn ontdekt. 

• De organismen van het microbioom helpen mee met het verteren van de voeding die in de darmen komt en produceren daarbij ook allerlei stoffen. Sommige van die stoffen hebben een gunstig effect op het lichaam en andere juist niet. De stoffen die geproduceerd worden hangen af van de samenstelling van het microbioom. 

• De organismen van het microbioom hebben zo ook invloed op de werking van medicatie.

• Er worden een aantal vitaminen geproduceerd door de organismen van het microbioom waaronder vitamine B en K. 

• Daarnaast produceren de organismen een aantal korteketenvetzuren (waaronder acetaat, propionaat en butyraat). Deze zijn een belangrijke voedingsstof voor de darmcellen en zorgen ervoor dat de darmwand intact blijft. 

De darmwand is de overgang tussen wat buiten het lichaam leeft en wat binnen het lichaam leeft. De darmwand moet voedingsstoffen die het lichaam nodig heeft doorlaten maar stoffen die schadelijk zijn voor het lichaam moeten uiteraard buiten blijven. Op het moment dat de darmwand niet goed werkt kunnen stoffen die eigenlijk buiten moeten blijven ook naar binnen. Deze ongewenste stoffen worden herkend door het immuunsysteem. Het immuunsysteem gaat daarop reageren om de ongewenste stoffen onschadelijk te maken. 

Je kunt je voorstellen dat als de darmwand niet goed werkt en continu verkeerde stoffen doorlaat (leaky gut) dat het immuunsysteem het dan erg druk krijgt om dat allemaal weer op te ruimen. Het immuunsysteem raakt dan overbelast en kan niet goed meer functioneren. Er kunnen dan een heleboel problemen in het lichaam ontstaan. 

• De goede organismen van het microbioom zorgen ervoor dat pathogene (ziekteverwekkende) organismen minder kans hebben om aan te hechten zodat jij en jouw maatje niet ziek worden. 

• Het microbioom is een belangrijk ontgiftend orgaan. Als het microbioom uit balans is en deze functie minder kan uitvoeren komt er meer stress op de lever. 

• Het microbioom heeft veel invloed op het algehele afweersysteem.

• Het heeft een rechtstreekse communicatie met de hersenen en heeft invloed op de structuur en chemie binnen de hersenen.

Onderzoek

Je kan je nu wel voorstellen hoe belangrijk het is dat het microbioom in balans blijft. Er wordt momenteel veel onderzoek gedaan naar het microbioom. Ik zal een aantal interessante bevindingen met jou delen: 

• Bij mensen wordt een uit balans zijn van het microbioom geassocieerd met overgewicht, diabetes, schizofrenie, autisme, angststoornissen en depressie. 

• In een onderzoek werd het microbioom van te dikke muizen overgezet naar slanke muizen. Deze slanke muizen werden vervolgens ook te dik. 

• Bij mensen is aangetoond dat mensen met allergie een ander microbioom hebben dan mensen zonder allergie. Ook bij honden zijn er verschillen gevonden tussen het microbioom van gezonde honden en dat van honden met klachten. Antibiotica behandeling verhoogt de kans op allergie, waarschijnlijk doordat antibiotica het microbioom beïnvloedt. 

• Voeding speelt een belangrijke rol bij de samenstelling van het microbioom. Honden die een natuurlijke (verse) voeding kregen hadden meer en meer diverse gezonde micro-organismen in hun darmen dan honden die een commerciële (brok) voeding kregen. 

• Verandering van het microbioom bij muizen had invloed op hun angstgedrag. Bij honden is ook bekend dat honden met gedragsproblemen een ander microbioom hebben dan honden zonder gedragsproblemen. 

• Antibiotica hebben uiteraard invloed op het microbioom omdat ze bacteriën doden. Maar van andere medicatie is ook aangetoond dat het invloed heeft op het microbioom waaronder NSAID’s (ontstekingsremmers), maagzuurremmers en anti-depressiva. 

Kortom: het microbioom is ontzettend belangrijk voor de gezondheid van jou en van jouw dieren. Gelukkig kan je er wel wat aan doen om het microbioom te ondersteunen en in balans te houden, zoals met voeding en supplementen. Maar daarover later meer! 

Heb jij vragen of opmerkingen? Stuur mij gerust een berichtje, ik help je graag!