The best and most beautiful things in the world cannot be seen or even touched – they must be felt with the heart. (Helen Keller)
Hartaandoeningen komen regelmatig voor bij zowel honden als katten. Elf procent van onze honden en 20 procent van onze katten krijgen te maken met een aandoening van het hart. Dit kunnen aangeboren afwijkingen zijn of verkregen aandoeningen zoals het gaan lekken van een klep, een verdikking van de hartspier of een probleem met het ritme van het hart.
Om een hartaandoening te diagnosticeren en de juiste behandeling in te stellen is een echo en een ECG nodig. Afhankelijk van welke aandoening wordt gediagnosticeerd wordt er al dan niet medicatie ingezet.
Wat veel mensen niet weten is dat voeding ook een belangrijke rol speelt bij het ondersteunen van het hart. Zo kan voeding een rol spelen bij:
Er is niet een enkele voeding die voor alle hartpatiënten geschikt is! De voeding moet aangepast worden aan de symptomen van die patiënt. Een patiënt die veel vocht vasthoudt heeft een ander dieet nodig dan een patiënt die dat niet doet. Een patiënt die een te laag kalium heeft door verlies via de urine heeft een ander dieet nodig dan een patiënt die dat niet heeft. Een dier dat een hartruis heeft maar (nog) geen klachten heeft een ander dieet nodig dat een dier dat wel klinische klachten heeft. De meest ideale voeding voor een hartpatiënt is een verse goed uitgebalanceerde voeding die op maat gemaakt is voor die specifieke patiënt.
Er zijn vele voedingsstoffen die extra belangrijk zijn bij dieren met een hartaandoening waaronder: eiwit, kalium, natrium, chloor, fosfaat, magnesium, vitamine B, vitamine D, omega 3 vetzuren, carnitine, taurine, midden keten vetzuren, coenzyme Q10 en antioxidanten. Ik zal er een aantal met jullie bespreken.
Eiwit
Omdat dieren met een hartaandoening spierweefsel verliezen moet er een voldoende hoeveelheid goede kwaliteit eiwit in de voeding zitten. Als er veel spierverlies is kan een verhoogde hoeveelheid eiwit nuttig zijn.
Omega 3 vetzuren
Omega 3 vetzuren kunnen ontstekingsmediatoren remmen die een rol spelen bij hartziekten. Onderzoek heeft laten zien dat een verhoogde hoeveelheid omega 3 in de voeding bij hartpatiënten zorgt voor een langere levensduur.
De zouten: Kalium, Natrium en Chloor
Bij hartaandoeningen houdt het lichaam extra natrium en chloor vast (zout). Gezonde dieren kunnen extra zout dat ze via de voeding binnen krijgen gewoon uitplassen. Maar dieren met een hartaandoening kunnen dit minder goed. Dit extra zout in het lichaam zorgt voor het vasthouden van vocht wat tot klachten kan leiden zoals hoesten, benauwdheid en een dikke buik. Als deze dieren voeding eten met teveel zout kan dit een verergering veroorzaken van de hoeveelheid vocht die wordt vastgehouden.
Aan de andere kant is zout nodig in het lichaam. Te weinig zout in de voeding veroorzaakt ernstige problemen.
Zout is ook belangrijk voor de smakelijkheid van het eten. Voeding zonder zout wordt doorgaans minder goed gegeten. Aangezien veel hartpatiënten een verminderde eetlust hebben is het wel belangrijk dat ze het eten lekker vinden.
Medicatie die vocht afdrijft wordt veel gebruikt bij hartaandoeningen. Furosemide is hier een voorbeeld van. Deze medicatie is belangrijk en vaak levensreddend. Maar deze medicatie zorgt er wel voor dat er meer zouten worden uitgeplast waardoor er tekorten kunnen ontstaan. Daarom is het belangrijk om bij hartpatienten regelmatig bloedonderzoek te doen om de status van deze zouten te controleren. Als er tekorten ontstaan moeten deze worden aangevuld met de voeding.
De hoeveelheid zout in het eten is dus belangrijk. De voeding mag niet te weinig zout bevatten om problemen te voorkomen maar bij hartpatiënten willen we de hoeveelheid zout wel beperken. Hoe erg we de hoeveelheid zout moeten beperken hangt af van de ernst van de symptomen van die patiënt.
Om het verhaal nog iets ingewikkelder te maken spelen de andere zouten ook een rol. Zo is de verhouding tussen kalium en natrium (zout) eigenlijk belangrijker dan de absolute hoeveelheid natrium in de voeding. Kalium zorgt er namelijk voor dat er meer natrium wordt uitgescheiden. Bij hartpatiënten moet er daarom altijd meer kalium in de voeding zitten dan zout.
Je ziet dat we dus per patiënt moeten gaan kijken wat de ideale hoeveelheid zout en kalium is in de voeding. Daarnaast is het bij hartpatiënten goed om op de hoeveelheid zout in de snacks te letten. Geef zeker bij dieren met klachten van hun hartaandoeningen geen snacks met veel zout erin.
Fosfor
Hartpatiënten hebben een verhoogd risico op een bijkomende nieraandoening. Fosfor speelt een belangrijke rol bij het ontstaan en behandelen van nieraandoeningen. Daarom is het van belang dat de voeding van een hartpatiënt niet te veel fosfor bevat.
Taurine
De meeste honden en katten eigenaren kennen het belang van taurine voor het hart. Een te kort aan taurine in de voeding kan hartklachten veroorzaken.
Taurine zit van nature in vlees, orgaanvlees, vis eieren en melk.
Katten kunnen niet zelf taurine aanmaken en daarom moet er voldoende in de voeding zitten. Honden kunnen zelf taurine maken van een aantal andere aminozuren (daarvan moeten er dan wel genoeg in de voeding zitten) en daarom wordt taurine bij honden niet als essentieel gezien. Er is geen wettelijke minimale hoeveelheid taurine die in hondenvoeding moet zitten. Echter met de recente problemen met taurine bij honden is er onderzoek nodig om dit te herzien. Er zijn vele factoren die een rol spelen bij de opname en het aanmaken van taurine: de hoeveelheid benodigde aminozuren in de voeding, de hoeveelheid taurine in de voeding, de bewerking van de voeding (taurine is erg gevoelig voor hitte en bevriezen), de opname van taurine en eventuele factoren die deze opname kunnen beïnvloeden, de opname van niet natuurlijke taurine etc.
Bij veel hartpatiënten kan het nuttig zijn om extra taurine in de voeding te doen of als supplement toe te voegen.
Carnitine
L-carnitine speelt een rol in het vetmetabolisme. Een tekort aan L-carnitine wordt gelinkt aan een hartaandoening bij honden (DCM). Onderzoek heeft laten zien dat carnitine ontsteking kan remmen, kan helpen bij nieraandoeningen en kan helpen om de bloeddruk te verlagen. Carnitine zit van nature in onder andere vlees, vis en melkproducten. Bij hartpatienten moet er dus voldoende carnitine in de voeding zitten. Een te veel aan carnitine kan onrust veroorzaken en moet worden vermeden.
B vitaminen
Een tekort aan vitamine B kan bij mensen bijdragen aan hartaandoeningen. Zo werd er in een onderzoek aangetoond dat een derde van de mensen met een hartaandoening een tekort hadden aan thiamine, een van de B vitaminen. Bij dieren is dit nog weinig onderzocht. Er is een onderzoek waarbij katten met cardiomyopathie lagere vitamine B spiegels hadden dan gezonde katten. Het kan daarom nuttig zijn om bij dieren met een hartaandoening te zorgen voor een verhoogde hoeveelheid B vitaminen in de voeding.
Zoals je ziet is een goede voeding samenstellen voor een dier met een hartaandoening maatwerk! Maar als dit maatwerk goed wordt gedaan kan het wel aanzienlijk helpen bij het ondersteunen van de aandoening!
Daarnaast zijn er een aantal supplementen die het hart kunnen ondersteunen. Als jouw hond of kat een hartruis heeft maar daar (nog) geen klachten van heeft kan je deze supplementen al inzetten om zo het hart te ondersteunen en achteruitgang te voorkomen of remmen.
Als integratieve dierenarts met extra opleidingen in voeding kan ik jouw helpen om een goede voeding samen te stellen voor jouw hond of kat met een hartaandoening. Ik gebruik daarbij software zodat ik precies kan zien wat er allemaal in de voeding zit en dit helemaal kan aanpassen naar wat jouw maatje nodig heeft!
Als kers op de taart kunnen we dan ook nog Chinese voedingstherapie toevoegen. We kijken dan naar het onderliggende patroon van jouw dieren en passen de voeding daarop aan. Zo kan ik jouw hond of kat nog beter en nog persoonlijker ondersteunen.
Wil je meer weten? Neem dan gerust contact met mij op.
