All disease begins in the gut. 
— Hippocrates

Iedereen met interesse in voeding en/of holistische geneeswijzen komt een keer de term “leaky gut” tegen. Maar wat is het en waarom is het belangrijk?

Het maagdarmkanaal (MDK) is belangrijk om voedsel te ontvangen en verteren. Maar het is ook het grootse immuun orgaan in ons lichaam en het heeft het grootste oppervlak dat is blootgesteld aan de buitenwereld.

We willen dat het maagdarmkanaal voedingstoffen opneemt uit de voeding die onze wij en onze huisdieren opeten maar we willen ook dat het toxinen, pathogene bacterien en antigenen buiten houdt. Hou weet het MDK nou wat het naar binnen mag laten en wat het buiten moet houden?

Het antwoord ligt in de bescherming van het maagdarmkanaal. Deze bestaat uit vier lagen:

1. De eerste laag is de “glycocalyx”. Dit is een laag van mucus (slijm) dat geproduceerd wordt door de goblet cellen in de mucosa van de darm.

2. De tweede laag zijn de goede bacterien. Deze voorkomend een invasie van de pathogene bacterien en daarnaast produceren ze nuttige enzymen en moleculen.

3. De derde laag zijn de “tight junctions”. Deze liggen tussen de cellen van het maagdarm kanaal zodat daar geen ongewenste stoffen tussendoor kunnen.

4. De laatste laag is het immuunsysteem. Via een complex systeem herkent het immuun systeem antigenen, pathogenen en toxinen en voorkomt dat deze het lichaam kunnen binnendringen.

Leaky gut is de aandoening waarbij deze barrière functie van het MDK niet goed meer werkt. Als deze barrière functie niet goed werkt kunnen antigenen, pathogenen en toxinen het lichaam binnen dringen. Dit kan leiden tot klachten van voedingsintolerantie of voedingsallergie. Maar de stoffen die het lichaam binnendringen die daar normaal niet horen te zijn veroorzaken ook allerlei ontstekingen. Deze ontstekingen staan aan de basis van een heleboel ziekten. Een aantal daarvan zijn: chronische darmontstekingen, asthma, artritis, huidonsteking, chronische vermoeidheid, alvleesklierontsteking, kanker, epilepsie, leverontsteking, auto-immuun aandoeningen etc.

Wat kan een “leaky gut” veroorzaken?

Er zijn vele oorzaken/factoren die een leaky gut kunnen veroorzaken. In de meeste gevallen ontstaat er beschadiging van de tight junctions.

Een aantal bekende oorzaken zijn:

• Voeding

Van een aantal voedingsmiddelen is bekend dat ze kunnen leiden tot leaky gut. Onder andere ultra bewerkte voeding (zoals brok), suikers, voeding met veel omega 6 verzuren en gefrituurde voeding.

• Blootstelling aan toxinen

Wij en onze huisdieren worden dagelijks blootgesteld aan een heleboel toxinen. In de lucht die we inademen, het water dat we drinken, het voedsel dat we eten, schoonmaakproducten en cosmetica die we gebruiken. Hoe meer we de hoeveelheid toxinen kunnen beperken hoe beter.

• Ziekten en infecties.

• Stress

• Medicaties

Er zijn veel medicijnen die invloed hebben op het maagdarmkanaal. Om er twee te noemen. Maagzuurremmers kunnen leiden tot colonisatie van pathogene bacterien door de verandering van de zuurgraad in het maagdarmkanaal. De verhoging van de zuurgraad in de maag zorgt ook dat pathogene bacterien makkelijker kunnen overleven en het beinvloed het verteringsproces.

Corticosteroiden en nonsteroide ontstekingsremmers (NSAID’s) resulteren in een verminderde productie van mucus en veroorzaken zo een verminderde bescherming van de darmwand.