Love is a fruit in season at all times, and within reach of every hand. – Mother Teresa
Eten met de seizoenen mee is een eeuwenoude praktijk die door de jaren heen steeds populairder is geworden. Het idee is simpel: we eten de groenten en fruit die op dat moment op natuurlijke wijze beschikbaar zijn. Maar waarom zou je dit doen, en wat zijn precies de voordelen – niet alleen voor ons, maar ook voor onze huisdieren?
Laten we eens dieper ingaan op de voordelen van seizoensgebonden eten en we kijken ook hoe de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) hiertegen aankijkt.
Voordelen van seizoensgebonden eten
1. Versheid en Voedingswaarde
Een van de belangrijkste voordelen van het eten van seizoensgroenten en fruit is de betere voedingswaarde.
Eten met de seizoenen mee betekent dat je producten eet die op hun piek zijn qua versheid en voedingswaarde. Groenten en fruit die in hun natuurlijke seizoen groeien, worden geplukt op het moment dat ze volledig rijp zijn. Dit betekent dat ze meer vitaminen, mineralen en antioxidanten bevatten, wat onze gezondheid en die van onze huisdieren ten goede komt.
Een studie van Biesalski en Grimm (2006) toont aan dat seizoensgebonden groenten en fruit hogere concentraties aan voedingsstoffen en antioxidanten hebben dan producten die buiten hun seizoen worden geteeld.
2. Minder Milieu-impact
Seizoensgebonden eten is ook milieuvriendelijker. Seizoensgroenten en -fruit worden meestal lokaal geteeld, waardoor er minder transport en opslag nodig is. Dit vermindert de ecologische voetafdruk en ondersteunt bovendien lokale boeren. Als we seizoensproducten kopen, helpen we indirect ook bij het behouden van een gezonde aarde – iets waar zowel wij als onze huisdieren van profiteren.
Onderzoek door Macdiarmid en Whybrow (2019) suggereert dat een dieet gebaseerd op seizoensgebonden, lokaal geproduceerde voeding duurzamer is en bijdraagt aan een lagere CO₂-uitstoot . Seizoensgebonden eten helpt zo de negatieve impact van voedselproductie op het milieu te verminderen.
3. Gezondheidsvoordelen volgens de TCM
In de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) speelt het concept van seizoensgebonden eten een belangrijke rol. De TCM gelooft dat ons lichaam in harmonie moet zijn met de omgeving, inclusief de seizoenen. Elk seizoen brengt namelijk unieke energieën en weersinvloeden met zich mee die een impact hebben op ons lichaam en ons welzijn. Door te eten wat het seizoen ons biedt, kunnen we deze energieën beter balanceren en ons lichaam ondersteunen in zijn natuurlijke ritme.
De TCM verbindt elk seizoen met een specifiek orgaansysteem en bepaalde voedingsmiddelen. Door seizoensgebonden te eten, kunnen we ons lichaam helpen deze organen te ondersteunen en onze weerstand op te bouwen tegen ziektes die typisch zijn voor dat seizoen.
4. Aanpassing aan Lichamelijke Behoeften
Ons lichaam heeft in de winter andere behoeften dan in de zomer. In de winter heeft ons lichaam behoefte aan verwarmende, voedzame gerechten die ons warm houden en beschermen tegen kou. In de zomer zoeken we juist naar verkoelende en hydrerende voedingsmiddelen. Dit geldt ook voor huisdieren; door in de winter verwarmende voeding en in de zomer verkoelende voeding te geven, ondersteunen we hun welzijn en helpen we hen zich aan te passen aan de veranderende temperaturen.
5. Smaak en Variatie
Eten volgens de seizoenen zorgt voor een gevarieerd dieet. Seizoensproducten brengen verschillende smaken en texturen met zich mee, die op andere momenten van het jaar minder beschikbaar zijn. Deze variatie is niet alleen lekker, maar ook essentieel voor een gebalanceerd voedingspatroon. Voor huisdieren kan het introduceren van seizoensgebonden groenten en fruit hun maaltijden verrijken en belangrijke voedingsstoffen toevoegen, waardoor het eten gevarieerder en aangenamer wordt. Het toevoegen van herfstgroenten zoals zoete aardappel of boerenkool kan bijvoorbeeld zorgen voor essentiële voedingsstoffen en vezels, die de spijsvertering van huisdieren ondersteunen.
Seizoensgebonden Voeding volgens TCM en Voorbeelden per Seizoen
Hier volgt een overzicht van de seizoensgebonden groenten en fruit die passen bij elk seizoen in Nederland. Ik geef per seizoen ook een TCM-perspectief om te laten zien hoe je deze voedingsmiddelen kunt inzetten om lichaam en geest in balans te brengen.
Herfst (Metaal-element, longen en dikke darm)
De herfst is het seizoen van het metaal-element en is verbonden met de longen en dikke darm. Het is een tijd van oogsten, introspectie en het loslaten van wat niet meer nodig is. De herfst vraagt om meer voedzame, aardende en licht verwarmende voedingsmiddelen die het immuunsysteem ondersteunen.
Het toevoegen van herfstgroenten zoals pompoen en wortel aan de voeding van je hond of kat kan helpen hun immuniteit te versterken. Pompoen is ook zeer vezelrijk, wat goed is voor een gezonde spijsvertering. Bij katten kan een beetje gepureerde pompoen helpen bij haarbalproblemen, vooral wanneer ze in de herfst wat meer vacht verliezen.
- Seizoensgebonden Groenten: Pompoen, wortel, pastinaak, knolselderij, boerenkool, spruitjes
- Seizoensgebonden Fruit: Appel, peer, vijgen
- TCM Aanbeveling: Eet voedingsmiddelen die de longen versterken, zoals peer en pastinaak. Deze bevatten vocht inbrengende eigenschappen die de longen helpen hydrateren, wat belangrijk is in de droge herfstmaanden.
Winter (Water-element, nieren en blaas)
De winter is het seizoen van het water-element en is verbonden met de nieren en blaas. Het is een tijd van rust, introspectie en energieopbouw. In de TCM is de winter het seizoen om voedzame, verwarmende voedingsmiddelen te eten die ons helpen onze energie op te slaan en ons lichaam te beschermen tegen de kou.
Door verwarmende ingrediënten zoals zoete aardappel, pastinaak, of kleine hoeveelheden vleesbouillon (geen zout of kruiden toegevoegd) in het dieet op te nemen, ondersteun je de interne warmte en energie van je hond of kat. Dit is vooral nuttig voor oudere huisdieren of rassen die gevoelig zijn voor kou, zoals kortharige katten en hondenrassen zoals de Greyhound.
- Seizoensgebonden Groenten: Spruitjes, boerenkool, savooiekool, rode kool, aardpeer, pastinaak
- Seizoensgebonden Fruit: Appel, peer.
- TCM Aanbeveling: Kies voor verwarmende en aardende voeding zoals kolen en pastinaak. Deze helpen de nieren te ondersteunen en geven je lichaam de warmte en energie die het in de koude maanden nodig heeft.
Lente (Hout-element, lever en galblaas)
In de TCM staat de lente voor een tijd van groei, vernieuwing en reiniging. Dit seizoen is verbonden met het hout-element en ondersteunt de lever en galblaas. Het is een goed moment voor het eten van lichte, groene, bittere en zure voedingsmiddelen die helpen ontgiften.
Honden en katten kunnen profiteren van licht verteerbare, groene voedingsmiddelen om de natuurlijke ontgiftingsprocessen te ondersteunen. Voeg bijvoorbeeld fijngesneden verse spinazie of een kleine hoeveelheid rucola toe aan de maaltijd van je hond of kat.
- Seizoensgebonden Groenten: Spinazie, asperges, prei, rucola, radijs, tuinbonen
- Seizoensgebonden Fruit: Rabarber, aardbeien
- TCM Aanbeveling: Eet groene bladgroenten en andere ‘licht bittere’ voedingsmiddelen zoals rucola en radijs. Deze ondersteunen de lever en bevorderen de natuurlijke reinigingsprocessen van het lichaam.
Zomer (Vuur-element, hart en dunne darm)
De zomer wordt in de TCM gezien als de tijd van het vuur-element en is verbonden met het hart en de dunne darm. Het is een periode van bloei, warmte en yang-energie. Verkoelende en hydraterende voedingsmiddelen zijn belangrijk om oververhitting tegen te gaan.
- Seizoensgebonden Groenten: Komkommer, tomaat, courgette, paprika, sla
- Seizoensgebonden Fruit: Aardbei, framboos, bosbes, kersen, watermeloen
- TCM Aanbeveling: Kies voor verkoelende voedingsmiddelen zoals komkommer en watermeloen. Deze helpen om de warmte van het seizoen te balanceren en het hart te ondersteunen.
Conclusie
Seizoensgebonden eten biedt talloze voordelen voor zowel ons als onze huisdieren. Het ondersteunt de natuurlijke ritmes van het lichaam, verbetert de voedingswaarde van onze maaltijden, en draagt bij aan een gezonder milieu. Volgens de TCM helpt het bovendien om onze energie in balans te houden en ons aan te passen aan de wisselende energieën van elk seizoen.
Door seizoensgebonden voeding toe te voegen aan de maaltijden van jouw hond of kat, bied je meer dan alleen voeding – je helpt hun lichaam om in balans te blijven en hun natuurlijke ritme te volgen. Vanuit TCM-oogpunt zorgt dit voor harmonie tussen hun lichaam en de omgeving, wat hun algehele gezondheid en welzijn ten goede komt.
Door in elk seizoen de juiste keuzes te maken, versterken we niet alleen onze gezondheid, maar ook die van onze geliefde viervoeters.
Hou jij rekening met wat er in het seizoen is?
Heb je nog vragen of opmerkingen? Of wil je hulp met de voeding van jouw hond of kat? Stuur mij gerust een berichtje ik help je graag!
Referenties:
1. Biesalski, H. K., & Grimm, P. (2006). Seasonal variation of food supply. Annals of Nutrition and Metabolism, 50(2), 107-123.
2. Macdiarmid, J. I., & Whybrow, S. (2019). Nutrition from a climate change perspective: A framework for planning diets that are healthy, sustainable and culturally acceptable. Public Health Nutrition, 22(3), 542-548.
3. Chevallier, A. (2001). The Encyclopedia of Medicinal Plants: A Practical Reference Guide to over 550 Key Herbs and Their Medicinal Uses. London: Dorling Kindersley.