Close up van een vuurwerksterretje. Vuurwerk kan voor veel stress zorgen bij honden en katten.

Vuurwerk en huisdieren, help jouw hond of kat oud en nieuw door!  

“Monsters are real, and ghosts are real too. They live inside us, and sometimes, they win.” – Stephen King

De feestdagen zijn voor veel mensen een gezellige tijd vol lichtjes en feestelijkheden. Maar voor onze honden en katten kan deze periode juist stressvol zijn, vooral door het vuurwerk. Angst voor harde geluiden, flitsen en trillingen is een veelvoorkomend probleem. Gelukkig kun je als eigenaar veel doen om je huisdier te helpen kalm te blijven en problemen te voorkomen.

Voorkomen is beter dan genezen

“Ach het is maar een paar dagen per jaar stress.” Is een opmerking die ik vaak hoor.

Daar ben ik het niet mee eens. Veel mensen zijn zich niet bewust van het effect van stress op de algehele gezondheid. Door stress gaat de hartslag, ademhaling, stofwisseling en bloeddruk omhoog. Stress hormonen kunnen na een enkel incident langer verhoogd blijven. Stress hormonen hebben een negatieve invloed op veel processen in het lichaam. Zo zorgen ze er onder andere voor dat het immuunsysteem minder goed werkt.

Als een dier vaak stress heeft, langdurig stress heeft of zelf chronisch stress heeft dan kan dit leiden tot ziektes, een verminderde weerstand en zelfs een kortere levensduur.

Angst gaat uit zichzelf nooit over! Zonder training/ingrijpen wordt angst vaak alleen maar erger. Wat betekend dat de angst voor het vuurwerk, als je er niks aan doet, per jaar alleen maar erger wordt. Angst voor vuurwerk kan zich bovendien uitbreiden naar andere geluiden, zoals onweer of autodeuren.

Helaas wordt er in veel gebieden niet alleen met oud en nieuw zelf vuurwerk afgestoken maar ook de dagen ervoor en erna. Dit kan bij veel dieren dagen tot maanden stress opleveren.

Genoeg redenen om angst voor vuurwerk serieus te nemen en er alles aan te doen om het zoveel mogelijk te voorkomen en beperken!

Begin jong: voorkom angst bij pups en kittens

Veel jonge dieren zijn van nature niet bang voor vuurwerk. Maar als je niet oefent, kan angst zich na een paar jaar langzaam opbouwen.

Angst bouwt zich op. Wat ik heel veel zie is dat er met jonge dieren niet geoefend wordt want “hij is toch niet bang dus we hoeven er niks aan te doen”. Dat gaat dan inderdaad de eerste jaren goed. Maar als het dier een jaar of drie-vier is lijkt deze “ineens” wel bang voor vuurwerk. Dit is meestal niet zo ineens als het lijkt Deze angst heeft zich in afgelopen jaren opgebouwd en is nu dusdanig dat de eigenaar het ook aan de buitenkant kan zien.

Zorg dat dit jou niet overkomt. Door dieren van jongs af aan zelfvertrouwen te geven en te leren dat gekke geluiden en geuren niets zijn om je druk over te maken kan je een hoop ellende voorkomen!

Trainen werkt, maar kost tijd

Is je huisdier al bang voor vuurwerk? Dan is het belangrijk om op tijd met training te starten. Het kan maanden tot jaren duren om angst te verminderen. Training zal de angst vaak niet helemaal wegnemen maar het kan wel helpen om de angst te verminderen. Als je dit combineert met het nemen van andere maatregelen kan je de hoeveelheid stress in deze tijd van het jaar aanzienlijk verminderen.

Iedere situatie en ieder dier is uniek. Er is niet een methode die voor alle dieren werkt. Als je echt wat aan de angst wil doen is het verstandig om samen te werken met een goede gedragstherapeut. Deze kan samen met jou kijken wat de beste aanpak is voor jouw dier.

Ik raad het heel sterk af om vuurwerktraining in groepsverband te doen.

Hulpmiddelen bij angst voor vuurwerk

Er zijn verschillende hulpmiddelen die je kan inzetten om de jaarwisseling voor jouw huisdier zo rustig mogelijk te laten verlopen. Je kan hierbij denken aan supplementen, thundershirt, acupunctuur en medicatie. Ik zal deze hieronder bespreken.

Voedingssupplementen

Er zijn diverse stress verminderende supplementen op de markt die kunnen helpen. Het voordeel van deze middelen is dat ze doorgaans natuurlijk zijn en daardoor geen of weinig bijwerkingen hebben. Het nadeel is dat niet alle middelen even goed werken voor alle dieren. Het is vaak even uitproberen welk middel (of combinatie van middelen) bij jou dier goed werkt. Het is dan ook verstandig om dit ruim voor de december maand al uit te proberen.

Een aantal middelen die regelmatig gebruikt worden zijn:

Telizen (L-theanine)

Telizen bevat L-theanine, een aminozuur afkomstig uit groene thee. Telizen vermindert gedrag geassocieerd met angst, helpt het dier kalmeren en bevordert de ontspanning zonder bijwerkingen, zoals slaperigheid of andere ongemakken. Het verdient aanbeveling om minimaal 2 maanden vóór de jaarwisseling met Telizen te starten voor het beste effect. Op oudejaarsdag zelf kan de dosering vaker gegeven worden voor een beter effect. Het kan bij zowel honden als katten worden gebruikt.

Zylkene

Zylkene is gebaseerd op een natuurlijk eiwit uit melk, alfa-casozepine, dat een kalmerend effect heeft. Het is het beste om 1-2 maanden voor de jaarwisseling met dit supplement te starten. Het werkt echter vrij snel en in “noodsituaties” kan ook korter van te voren worden begonnen. Het is geschikt voor honden en katten.

Bach Rescue Remedy (bloesemtherapie)

Dit is een mix van vijf Bach-bloesems, zoals Rock Rose en Star of Bethlehem, die kalmerend werken op emotioneel niveau. Het is verkrijgbaar als druppels of spray. Je kunt het direct tijdens stressmomenten geven of kort van tevoren. Het werkt snel. Het kan goed gecombineerd worden met de andere middelen.  Het is geschikt voor zowel honden als katten, maar let op alcoholvrije varianten voor dieren.

Phytonics Stresz

Phytonics Stress bevat een combinatie van kruiden en homeopathische stoffen die het zenuwstelsel ondersteunen en de stressrespons verminderen. Het werkt langzaam en bouwt op over tijd. Start een aantal weken van tevoren voor een optimaal effect. Geschikt voor honden en katten, vooral bij langdurige stress.

Feliway (feromonen voor katten)

Feliway verspreidt synthetische feromonen die lijken op de kalmerende geur die katten zelf afgeven via hun wangen. Het helpt katten om zich veiliger te voelen in stressvolle situaties. Begin minimaal twee weken voor de feestdagen met het gebruik van een verdamper of spray in huis.

Adaptil (feromonen voor honden)

Adaptil werkt vergelijkbaar met Feliway, maar is ontwikkeld voor honden. Het bootst de geruststellende feromonen na die moederhonden aan hun pups geven. Gebruik een verdamper of halsband minstens een week voor Oud en Nieuw voor een optimaal effect.

Thundershirt en Ear muffs

Een Thundershirt is een speciaal ontworpen vest dat zachte, constante druk uitoefent op het lichaam van je hond of kat. Deze druk werkt rustgevend, vergelijkbaar met een kalmerende knuffel, en kan helpen om angstgevoelens te verminderen. Het is eenvoudig aan te trekken en ideaal voor dieren die stress ervaren door harde geluiden zoals vuurwerk.

Earmuffs (zoals Mutt Muffs) zijn gehoorbeschermers die het geluid van vuurwerk dempen, waardoor je huisdier minder schrikt van harde knallen. Hoewel niet alle dieren ze meteen accepteren, kunnen ze na een korte gewenningsperiode effectief zijn bij geluidsovergevoeligheid.

Dieren moeten wel wennen aan een thundershirt of earmuffs. Het is daarom verstandig om hier al tijdig mee te oefenen voor je het met oud en nieuw gebruikt.

Acupunctuur en acupressuur

Wist je dat acupunctuur kan helpen bij vuurwerkangst? Het brengt het lichaam en de emoties in balans, waardoor angst kan verminderen. Deze behandeling heeft wel tijd nodig en als het gaat om vuurwerk angst is het verstandig om in september/oktober met deze behandeling te starten. Uiteraard is de meest ideale situatie om jou dier continu in een zo goed mogelijke balans te houden. Dit vergt een goede samenwerking tussen eigenaar en de dierenarts-acupuncturist.

Acupressuur is een eenvoudig alternatief dat je zelf thuis kunt toepassen. Acupunctuur is het stimuleren van acupunctuur punten door deze te masseren. Doe dit alleen bij dieren die aanraking prettig vinden en oefen dit ook regelmatig en ruim van te voren zodat jouw dier er aan gewend is en het associeert met ontspanning en rust.

Twee punten die je hiervoor kunt gebruiken:

         •        GV20: In het midden van de schedel, tussen de oren.

         •        Yin Tang: Op de plek van het ‘derde oog’, tussen de ogen.

Medicatie

Het inzetten van medicatie wordt gedaan bij dieren die heel erg bang zijn, waarbij andere middelen niet voldoende helpen en om verdere traumatische ervaring te voorkomen. Het is een noodoplossing en een signaal naar de eigenaar dat er wat aan de angst gedaan moet worden.

Er zijn 3 medicijnen geregistreerd voor honden met de indicatie angst en stress die samenhangt met geluiden: sileo, tessie en pexxion. Deze middelen zijn alleen voor kortdurend gebruik en niet geschikt of veilig voor elk dier of situatie. Denk hierbij aan nier-, lever- en hartpatiënten, zwangere eigenaren en jonge of oude dieren.
Deze medicatie kan alleen worden ingezet na controle en op advies van de dierenarts. Dieren mogen niet zonder toezicht zijn na het geven van deze medicatie.

Voor katten zijn er geen middelen specifiek geregistreerd voor de indicatie angst en stress voor geluiden maar er is wel een middel dat we hierbij kunnen gebruiken.

Sileo

Dit product bevat Dexmedetomidine. Samenvattend is dexmedetomidine, door het verminderen van centrale noradrenerge en serotonerge neurotransmissie, effectief bij het verlichten van acute stress en angst bij honden die samengaat met lawaai. Naast het anxiolytische effect heeft dexmedetomidine andere bekende dosisafhankelijke farmacologische effecten zoals het vertragen van de hartslag en rectale temperatuur, en perifere vaatvernauwing.

Dit product moet worden toegediend op de mondslijmvliezen tussen de wangen en het tandvlees van de hond, met een dosering van 125 microgram/m2. Als de oromucosale gel wordt doorgeslikt, is deze niet meer effectief. Daarom dient het verstrekken van voedsel of snoepjes binnen 15 minuten na het toedienen van de gel te worden vermeden.

De eerste dosis moet direct worden toegediend als de hond de eerste tekenen van angst vertoont, of als de eigenaar een typische stimulus waarneemt (zoals vuurwerk of onweer) die altijd stress of angst opwekt bij de betreffende hond. Als de angstopwekkende gebeurtenis blijft voortduren en de hond weer tekenen van stress en angst vertoont, kan opnieuw worden toegediend vanaf 2 uur na de eerste dosis. Het product kan tot 5 keer worden toegediend tijdens elke gebeurtenis.

Vaak voorkomende bijwerkingen: Door perifere vaatvernauwing kan een voorbijgaande bleekheid van de slijmvliezen op de toedieningslocatie worden waargenomen. Andere vaak waargenomen bijwerkingen bij klinische studies waren sedatie, braken en urine-incontinentie.

Het mag niet gebruikt worden bij: dracht of lactatie, hart- en vaatziekten, nier of leverfalen, overgevoeligheid voor de werkzame stof of bij honden die duidelijk verdoofd waren door eerdere doses.

Tessie

Het werkzame bestanddeel in Tessie is Tasipimidine. Het geeft kortdurende verlichting van situationele onrust en angst bij honden veroorzaakt door lawaai. Indien nodig kan het gedurende maximaal 9 opeenvolgende dagen worden gegeven.

Het middel mag niet gebruikt worden bij: overgevoeligheid voor de werkzame stof, lever-, nier-, hartziekten.

Het kan de volgende bijwerkingen geven: Vermoeidheid, braken, sufheid, gedragsstoornissen, bleke slijmvliezen, ataxie, diarree, ongecontroleerd urineren, dorst, geen eetlust. De hartslag, lichaamstemperatuur en bloeddruk kunnen dalen.

Geef de eerste dosis een uur voor het verwachte begin van het lawaai of zodra de hond de eerste verschijnselen van angst vertoont. Houd de hond in de gaten. Als het lawaai aanhoudt en de hond weer verschijnselen van onrust en angst begint te vertonen mag een nieuwe dosis worden toegediend als er minstens 3 uren zijn verstreken sinds de vorige dosis. Het middel

Pexxion

De werkzame stof in Pexxion is Imepitoine. Dit middel wordt ook gebruikt voor epilepsie bij honden. Voor de indicatie van angst voor geluiden kan het voor maximaal drie dagen tweemaal daags worden gegeven.

De veiligheid van het diergeneesmiddel is niet onderzocht bij honden die minder dan 2 kg wegen of bij honden met veiligheidsrisico’s zoals nier-, lever-, hart-, maag- of andere aandoeningen.

De volgende bijwerkingen zijn waargenomen gedurende preklinische en klinische studies die uitgevoerd werden ter onderbouwing van de claim fobie voor harde geluiden: ataxie (verlies van coördinatie), meer eetlust, lethargie (zeer vaak); braken, agressie (vooral ontremming) (vaak); hyperactiviteit, slaperigheid, speekselen (soms). In de meeste gevallen zijn deze bijwerkingen voorbijgaand, en verdwijnen ze gedurende- of kort na het stoppen met de therapie.

Bonqat

Voor katten is het mogelijk om de Bonqat te gebruiken. De werkzame stof is Pregabaline. Het middel is geindiceerd voor verlichting van acute ongerustheid en angst geassocieerd met vervoer en dierenartsbezoeken. Bonqat wordt dan 1,5 uur van tevoren gegeven.

De veiligheid van het diergeneesmiddel is niet bewezen bij katten met een gewicht van minder dan 2 kg, jonger dan 5 maanden of katten ouder dan 15 jaar.
De veiligheid van het diergeneesmiddel is alleen bewezen bij gezonde katten of katten met een milde systemische ziekte. Het is niet bewezen bij dieren met matige of ernstige systemische ziekten bv. matige tot ernstige nier-, lever- of cardiovasculaire ziekten.

Het diergeneesmiddel kan een lichte verlaging van de hartslag, de ademhalingsfrequentie en de lichaamstemperatuur veroorzaken. Verschijnselen van sedatie en braken zijn vaak waargenomen in klinische studies

Algemene Tips voor oud en nieuw

Tot slot nog wat algemene tips voor oud en nieuw:

  • Laat een hond of kat die bang is voor vuurwerk nooit alleen thuis met oud en nieuw!
  • Zorg ervoor dat jouw dier niet zelfstandig buiten kan lopen. Sluit kattenluikjes af en hou honden aan de lijn.
  • Zorg ervoor dat uw dieren zijn gechipt en geregistreerd. Controleer uw registratie. Mocht uw hond of kat dan toch in paniek wegschieten dan is de kans dat hij/zij weer gevonden wordt aanzienlijk groter.
  • Voor honden: hou het de dagen voor oud en nieuw rustig zodat jouw hond niet al vol met stress oud en nieuw ingaat. Doe rustige wandeling met veel snuffelen en liever geen drukke activiteiten zoals met balletjes gooien.
  • Voor katten: maak verstop plekjes in huis, iets waar de kat in of onder kan wegkruipen. Zet een kattenbak en eten en drinken in de buurt van de verstop plek.
  • Tijdens oud en nieuw kunt u de ramen en ventilatieroosters sluiten om het geluid te dempen. U kunt de gordijnen sluiten om de lichtflitsen tegen te gaan en u kunt radio of tv aandoen om het geluid wat te overstemmen.
  • Je kan jouw huisdier afleiden met bijvoorbeeld een kluifje, een goed gevuld voerspeeltje, snuffelkleed, puzzels etc.
  • Laat jouw dier zelf bepalen waar hij/zij het liefst wil liggen en zorg voor keuzes. Sommige dieren zoeken een plek op waar ze zich veilig voelen zoals onder het bed of in de badkamer. Andere dieren blijven liever bij jou in de buurt. Dat is allemaal prima!
  • Blijf zelf zo rustig mogelijk. Dieren lezen onze energie en horen onze hartslag en ademhaling. Als je zelf rustig bent is jouw dier ook rustiger.
  • Je hoeft angst niet te negeren! Als jouw dier steun zoekt bij jou dan mag je die steun ook geven.

Rust in het nieuwe jaar

Stresshormonen blijven tot een week hoog na een angstige gebeurtenis. Plan daarom de eerste dagen na oud en nieuw rustig in. Vermijd drukke activiteiten en geef je huisdier de kans om te herstellen.

Ik hoop dat deze tips jou en je huisdieren helpen om oud en nieuw ontspannen door te komen.

Heb je vragen of wil je meer weten? Stuur mij gerust een berichtje, ik help je graag!

Holistische dierenarts. Acupunctuur, voedingsadvies en voedingstherapie voor honden en katten.

Hoi, Ik ben Anneke

Op dit blog deel ik informatie over acupunctuur en voeding voor honden en katten. Nieuwe onderzoeken, tips en recepten zullen ook regelmatig langskomen. Veel plezier met lezen!
Vijf praktische tips om de gezondheid van jouw hond of kat te verbeteren
meer blogs